1.2 Rodzaje systemów nawadniających
| Wydajność poszczególnych form instalacji nawadniających wynika z charakterystyki danej uprawy, punktu wykorzystania wody przez rośliny, rodzaju podłoża oraz wszelkich strat wilgoci na danym obszarze. Nie bez znaczenia są tutaj również koszty pierwotnego montażu nawadniania oraz bieżącej eksploatacji. W oparciu o charakterystykę poszczególnych inwestycji systemy nawadniające dzielimy na grupy: System imitujący naturalny opad atmosferyczny oparty na zraszaniu jest najczęściej wykorzystywanym sposobem podlewania. Wiąże się z wszechstronnością, ponieważ można go wykorzystać zarówno w małym ogródku jak i na wielkich polach uprawnych. Dodatkowym atutem tego sposobu jest stosunkowo niski koszt instalacji związany z szerokim asortymentem dostępnych produktów czyli wszelkiego rodzaju zraszaczy. Nawet dla laika jasnym przeznaczeniem tego typu instalacji są trawniki przydomowe, miejskie czy przemysłowe. Możemy jednak wykorzystać zraszacze przy deszczowaniu gęstych rabat czy sadów. W drugim przypadku jest to o tyle wskazane, że zraszanie np. jabłoni niweluje możliwość dostania się na uprawę grzybów i wielu innych chorób.Nie należy jednak korzystać ze zraszania w przypadku delikatnych roślin, które mają wrażliwą budowę. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że rośliny zostaną mechanicznie uszkodzone, bądź zalegająca na ich powierzchni woda zostanie przegrzana przez słońce, co doprowadzi do odparzeń. O ile w trawniku stosowanie zraszaczy jest praktycznie uzasadnione w 100%, to w przypadku rabat musimy pamiętać o możliwości zajścia zjawiska erozji gleby oraz o dużej stracie wodny związanej z mniej precyzyjnym dozowaniem, ukształtowaniem terenu oraz ewapotranspiracji. Zasadniczo instalację zraszającą dzielimy na takie kategorie jak: Zraszacze statyczne Są to zraszacze o stosunkowo niskich zasięgach. Stosujemy je głównie w przypadku małych powierzchni o nieregularnych kształtach. Producenci zapewnili również możliwość nawadniania wąskich odcinków, tzw. nerek wprowadzając dysze prostokątne. Idealnie sprawdzają się wzdłuż budynków gdzie szerokość trawnika waha się od 1 do1,5m. Należy pamiętać, że są to zraszacze lejące jednolitym płaszczem wody w związku z czym ich wydajność jest stosunkowo wysoka. Zraszacze statyczne mogą działać w jednej sekcji tylko samodzielnie. Nie ma możliwości połączenia z jakimkolwiek innym rodzajem. „Statyki” są w pełni regulowane pod względem ustawiania kąta zraszania, zakres ciśnieniowy w jakich mogą pracować to ok 1 -3,5 bar z rozstawem 0,9 -5,5 m ( każdy producent posiada zróżnicowaną paletę dysz, dlatego zawsze należy sprawdzać katalog ) Zraszacze rotacyjne, turbinowe Z tymi zraszaczami większość instalatorów rusza na swoje inwestycje. Są bardzo proste w obsłudze, posiadają duży zakres zarówno regulacji kąta jak i zasięgu. Zraszacze turbinowe z zębatą przekładnią charakteryzują się bardzo precyzyjna dawką opadu w połączeniu np. z dyszami RainCurtain, które pozwalają na wytworzenie kurtyny deszczowej. Ich działanie polega na okręcaniu się względem własnej osi pojedynczego i mocnego strumienia wody. Znajdują zastosowanie przy zróżnicowanym ukształtowaniu. W połączeniu z zaworem stopowym możemy je z powodzeniem używać na „pagórkowatych” terenach. Są przeznaczone zarówno do ogrodów przydomowych, parków miejskich, boisk czy pól golfowych. Producenci oferują całą gamę zróżnicowanych pod kątem przeznaczenia irrygatorów. Ich zakres działania waha się od 4,6 m do 29,6 m w zależności od parametrów źródła wody. Najczęściej wybierane przez instalatorów to zraszacze średniego zasięgu 3504 ( 4,6-10,7m) oraz większego 5004 (6,7-13,7m) Inaczej wygląda działanie zraszaczy rotacyjnych, a uściślając dysz rotacyjnych. Są to elementy przeznaczone do instalacji o mało wydajnym źródle wody bądź po prostu instalacji, w których koszty chcemy ograniczyć do minimum ( niski wydatek wody pozwala na zamontowanie większej ilości dysz na jednej sekcji). Zasada ich działania oparta jest na dyszy obrotowej, której emisję wody można porównać do promieni słonecznych. Wykorzystać je można zarówno do małych jak i większych powierzchni, ponieważ zakres ich działania waha się od 3,5 m do 9 przy zmniejszonym wydatku wody. Mikrozraszacze statyczne i turbinowe Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom producenci stworzyli pełną gamę zraszaczy przeznaczonych do użytku pod koronami roślin,drzew i krzewów. Jest to stosunkowo rzadko wykorzystywana grupa przy ogrodach domowych. Większe zastosowanie przypada na produkcje szkółkarskie czyli sady, szklarnie, tunele. Doświadczenie jednak uczy, że nie warto całkowicie ich pomijać, ponieważ zdarzają się sytuacje, w których nie jesteśmy w stanie dopasować tak małego bądź w optymalnej konfiguracji zraszacza klasycznego. Wtedy mikrozraszacze są doskonałym uzupełnieniem całego systemu nawadniającego, które łączymy bezpośrednio z zazwyczaj blisko idącą linią kroplującą Nawadnianie kropelkowe Jest to szczególny rodzaj nawadniania polegający na dostarczaniu odpowiedniej dawki wody bezpośrednio pod roślinę, czyli do korzenia. Zgodnie z logiką jest to najbardziej precyzyjne nawadnianie, ponieważ w tym wypadku straty wody są praktycznie minimalne, a precyzja w dawkowaniu może być regulowana przez instalatora. Szacuje się, że w przypadku nawadniania kropelkowego straty wody to tylko 5-10% w związku z czym wartość ta jest związana tylko z parowaniem. Pomimo zalet jest to system wymagający stosunkowo czystej wody bądź odpowiedniej filtracji. Emitery osadzone w liniach kroplujących bądź wkłuwane bezpośrednio w rurę mają tunelową konstrukcję co może doprowadzić do zapychania instalacji. W tym wypadku proponujemy korzystać z dostępnych już na rynku rozwiązań zapobiegających zapychaniu czyli tzw. emiterów samoczyszczących o turbulętnym przepływie wody. Nawadnianie kropelkowe zazwyczaj instalujemy do podlewania drzew i krzewów ustawionych w rabatach lub żywopłotach. Z powodzeniem można je łączyć wraz z mikrozraszaczami do nawadniania tarasów, kwiatów balkonowych czy zielonych dachów. Ich główne i najszersze zastosowanie sprowadza się do nawadniania warzyw, owoców, roślin ozdobnych na terenach otwartych ( więcej w dziale „Wielkopowierzchniowe systemy nawadniające”) Dalekosiężne zraszacze młoteczkowe ( pola uprawne, sady, pastwiska, boiska) Grupa zraszaczy przeznaczonych do stosowania zewnętrznego ( tj. na trójnogach bądź innych stabilnych konstrukcjach) Istnieje tylko kilka modeli montowanych w ziemi, które wynurzają się pod wpływem ciśnienia wody. Ich konstrukcja umożliwia osiąganie bardzo dużych zasięgów, nawet do 54m promienia. Idealnie sprawdzają się w warunkach ograniczonych możliwości rozprowadzenia całej instalacji wodnej. Są mobilne w związku z czym nawadnianie wielkich zagonów można rozdzielić na sektory i przenosić zraszacze z miejsca na miejsce. Niewątpliwą zaletą jest bardo duża odporność na podmuchy wiatru ze względu na bardzo mocny strumień wody. Za pomocą specjalistycznych zraszaczy antyprzymrozkowych producenci rozwiązali problem wielu szkółkarzy. Są one przeznaczone do zraszania upraw aby unkinąć przemarzania roślin i mogą pracować poniżej temperatury 0 St. Mimo wielu zalet zraszacze dalekosiężne potrzebują ogromnych ilości wody co oczywiście w wielu miejscach wyklucza ich montaż. Źródła wody muszą mieć wtedy ogromną przepustowość bądź inwestor jest narażony na zakup odpowiedniego zestawu pomp, które będą w stanie zasilić zraszacz. Ich parametry techniczne zaczynają się od 12,5 – 54 m promienia a wydatki wody od 2,3 – 72 m sześć. |